Klucz dynamometryczny to specjalistyczne narzędzie pozwalające na dokręcanie śrub z precyzyjnie wybraną siłą. Zastosowanie konkretnej siły (czyli tak zwanego momentu) pozwala na przykręcenie konkretnych, wrażliwych elementów zgodnie ze specyfikacją techniczną producenta. Jest on niezwykle przydatny w wielu dziedzinach mechaniki, a także przy montażu konstrukcji stalowych i wszędzie tam, gdzie niezbędna jest szczególna precyzja.
Dlaczego siła dokręcenia jest tak ważna?
W połączeniach elementów ruchomych oraz tych wykonanych z materiałów względnie łatwo odkształcających się (na przykład aluminiowych) siła docisku jest niezwykle ważna. Zbyt mocne dokręcenie śruby może uszkodzić gwint lub zerwać śrubę, a to w wielu przypadkach może skończyć się tragicznie. Klucze dynamometryczne znajdują szerokie zastosowanie w mechanice samochodowej, np. przy dokręcaniu kół czy w pracy nad głowicą silnika. Jeśli pracujemy nad jakąkolwiek precyzyjną konstrukcją, ze względu na własne bezpieczeństwo nigdy nie powinniśmy dokręcać niczego "na wyczucie".
Rodzaje kluczy dynamometrycznych i ich zastosowanie
Najprostszy klucz dynamometryczny wskazówkowy pozwala za pomocą wbudowanej powyżej rączki wskaźnika sprawdzić, z jaką siłą dokręcana jest śruba. Jest to jedna z najtańszych, a jednocześnie bardzo niezawodnych opcji. Niektóre modele posiadają także możliwość ograniczenia maksymalnego naprężenia. Z powodzeniem sprawdzi się on we wszystkich samodzielnych pracach przy samochodzie czy innych drobnych naprawach. Jego najbliższym krewnym jest klucz łamany – posiada on zawias, który w momencie dokręcenia do zadanej wartości łamie klucz o 20-30 stopni. Mechanizm ten skutecznie zabezpiecza przed przeciągnięciem śrub czy nakrętek.
Mechaniczny klucz dynamometryczny jest stosowany najpowszechniej. Znajdziemy go na wyposażeniu każdego warsztatu. Bywa też nazywany kluczem klikowym, przez specyficzny odgłos, który wydaje zapadka w momencie osiągnięcia zadanego momentu. Stosuje się go powszechnie we wszelkiej mechanice, od samochodowej do przemysłowej. Występuje w przeróżnych odsłonach i zakresach regulacji siły. Wyglądem przypomina nieco klucze z tzw. grzechotką.
Najdroższym, a jednocześnie najbardziej precyzyjnym rozwiązaniem są klucze dynamometryczne elektroniczne. Są one wyposażone w wyświetlacz LCD pozwalający odczytać aktualnie zadane wartości. Wiele kluczy tego typu oferuje też dodatkowe funkcje jak pamięć kilku ustawień czy możliwość połączenia z komputerem. Zapewniają one bardzo wysoki komfort pracy i świetnie sprawdzą się w każdej pracy wymagającej nadzwyczajnej dokładności. Przykładowo, stosuje się je w przemyśle precyzyjnym, zajmującym się produkcją nieelektronicznej aparatury automatyzacyjnej.